Wat het brein en zenuwstelsel van je paard je vertellen

Wat het brein en zenuwstelsel van je paard je vertellen – en hoe jij daar handig gebruik van maakt!

Je paard loopt aan de ene kant rustig langs een plastic zak, maar aan de andere kant springt hij opeens opzij alsof hij een monster ziet. Herkenbaar? Dit is geen koppigheid, maar puur biologie! Als je dit snapt, kun je je paard veel beter begeleiden.

Bij Oog voor het Paard help ik eigenaren van angstige en schrikachtige paarden om hun Piet Paniek meer ontspannen en zelfverzekerd te krijgen. Vandaag vertel ik je precies hoe het brein van je paard werkt (links vs. rechts) en hoe zijn zenuwstelsel bepaalt hoe hij reageert (de Polyvagaaltheorie). Klinkt ingewikkeld? Ik leg het je uit in gewone paardentaal!

Waarom links niet altijd weet wat rechts doet

Paarden hebben een linker- en rechterhersenhelft. Maar in tegenstelling tot mensen, kunnen ze informatie niet automatisch van de ene kant naar de andere kant overdragen. Wat hij met zijn linkeroog ziet, is voor zijn rechteroog nieuw. Daarom is die plastic zak aan de ene kant prima, maar aan de andere kant ineens supereng!

• Linkerhersenhelft – De ‘denkende’ kant. Hier wordt informatie geanalyseerd, verwerkt en onthouden. Een ontspannen en nieuwsgierig paard gebruikt deze kant.
• Rechterhersenhelft – De ‘overlevingskant’. Hier zitten de instinctieve vecht-, vlucht- of bevriesreacties. Schrikken en direct reageren zonder na te denken? Dan zit je paard in deze hersenhelft.

Wil je dat je paard iets leert zonder paniek? Dan moet je zorgen dat hij zijn linkerhersenhelft gebruikt.

Het zenuwstelsel: hoe je paard de wereld ervaart

Naast zijn brein heeft je paard een autonoom zenuwstelsel dat bepaalt hoe hij zich voelt en reageert. De Polyvagaaltheorie helpt ons dit beter te begrijpen. Er zijn drie ‘standen’:

1. Veilig & ontspannen (ventraal vagale staat) – Je paard is kalm, alert en leert makkelijk.
2. Vecht- of vluchtmodus (sympathische staat) – Je paard is gespannen en klaar om te reageren of te rennen.
3. Bevries- of shutdownmodus (dorsaal vagale staat) – Je paard lijkt braaf, maar is eigenlijk afgesloten en leert nauwelijks.

Een schrikachtig paard zit vaak vast in de vecht/vluchtmodus. Wil je hem helpen ontspannen? Dan moet je hem terugbrengen naar de veilige, kalme modus.

Hoe pas je dit toe in de training?

Als je paard gespannen of schrikachtig is, wil je eerst zijn zenuwstelsel kalmeren voordat je begint met trainen. Dit doe je door:

• Rustige aanrakingen en bewuste ademhaling – Laat je paard voelen dat hij veilig is.
• Voorspelbare bewegingen en oefeningen – Zachte buigingen en gecontroleerd grondwerk helpen het brein schakelen.
• Herhalen aan beide kanten – Zorg dat informatie in beide hersenhelften wordt verwerkt.
• Bewegen in ontspanning – Kleine cirkels, langzame passen en een rustige ademhaling kalmeren het zenuwstelsel.

Wat kun jij nu meteen doen?

Wil je je paard helpen om minder schrikachtig en meer ontspannen te zijn? Probeer dit eens:

1. Let op zijn signalen. Spanning in ogen, ademhaling of spieren? Wanneer deze snel en strak staan is de conclusie dat hij in vecht/vluchtmodus staat.
2. Gebruik zachte aanrakingen en ademhalingsoefeningen om ontspanning te stimuleren.
3. Oefen aan beide kanten omdat zijn hersenen de informatie dan goed kunnen verwerken.
4. Houd jezelf kalm! Hoe rustiger jij bent, hoe sneller je paard ontspant.

Wil je hier meer over leren? In mijn programma Meer grip op de angst van je paard werken we stap voor stap aan ontspanning en vertrouwen. Wil je meer weten? Klik hier om een gratis kennismakingsgesprek te plannen! Hoe train je je Piet Paniek en waar breng jij de rust. Deel het met me hieronder in de comments en laten we het gesprek aan gaan.